Wat is een miskraam?
Een miskraam, ook wel spontane abortus genoemd, is het verlies van een embryo of vrucht vóór de 16e week van de zwangerschap. Het kan voorkomen dat het embryo al eerder is overleden, maar dat de miskraam pas later optreedt. Dit staat bekend als een ‘missed abortion’.
Oorzaken van een miskraam
De meest voorkomende oorzaak van een miskraam is een ontwikkelingsstoornis van het embryo, zoals een chromosoomafwijking. Een miskraam kan worden gezien als een vorm van natuurlijke selectie, waarbij ongezonde embryo’s niet verder ontwikkelen.
Hoe vaak komt een miskraam voor?
Ongeveer 10 tot 15% van alle zwangerschappen eindigt in een miskraam. Het risico op een miskraam neemt toe naarmate de leeftijd van de moeder stijgt. De meeste miskramen vinden plaats tussen de 8e en 13e week van de zwangerschap. Vrouwen die eerder een miskraam hebben gehad, lopen mogelijk een iets hoger risico op een volgende miskraam.
De symptomen van een miskraam
Het meest voorkomende symptoom van een miskraam is vaginaal bloedverlies, vaak gepaard met pijn in de onderbuik of lage rug. Het is echter belangrijk om te weten dat deze symptomen niet altijd op een miskraam wijzen. Als je deze klachten ervaart, neem dan contact op met een verloskundige. Zij zal je verder vragen stellen en eventueel aanvullend onderzoek doen om de situatie duidelijk te krijgen. Bel vooral als je te maken hebt met hevig bloedverlies (een volledig doorweekt maandverband), koorts (38°C of hoger), of als je je erg bezorgd voelt.
Wat te doen bij een miskraam?
Als er een miskraam is vastgesteld, zijn er drie opties:
- Afwachten tot de miskraam vanzelf op gang komt.
- Een curettage, waarbij het zwangerschapsweefsel wordt verwijderd.
- De miskraam opwekken middels medicatie via de gynaecoloog
De keuze hangt af van je persoonlijke situatie en voorkeur. Alle opties hebben hun eigen voor- en nadelen. Je kunt zelf beslissen wat het beste voor jou voelt. Er is ook een mogelijkheid om een tussenweg te kiezen, zoals eerst afwachten en indien het te lang duurt, alsnog overgaan tot een curettage of medicatie.
Afwachten
Na het begin van het bloedverlies en eventuele buikpijn, volgt een miskraam meestal binnen enkele dagen spontaan. Dit proces kan echter ook langer duren, soms zelfs enkele weken. Tijdens een spontane miskraam trekt de baarmoeder samen om het vruchtje uit te drijven, wat de buikpijn veroorzaakt. Het bloedverlies kan heviger worden en lijkt vaak op een zware menstruatie. Wanneer de miskraam volledig heeft plaatsgevonden en het lichaam de hele zwangerschap heeft afgestoten, nemen zowel de buikpijn als het bloedverlies af. Wel kun je nog enige tijd last hebben van licht bloedverlies, vergelijkbaar met de laatste dagen van een menstruatie.
Voordelen van afwachten
Bij afwachten verloopt de miskraam op een natuurlijke manier, waarbij het lichaam zelf het proces regelt. Dit zorgt voor een geleidelijk verloop en je kunt de gebeurtenis thuis in je eigen vertrouwde omgeving meemaken, wat kan helpen bij de verwerking van het verdriet. Daarnaast vermijd je de mogelijke complicaties die gepaard kunnen gaan met een curettage.
Nadelen van afwachten
Het afwachten kan emotioneel zwaar zijn. Zolang er zwangerschapsweefsel in de baarmoeder aanwezig is, kunnen zwangerschapsverschijnselen, zoals pijnlijke borsten, blijven aanhouden. Hoewel het medisch gezien veilig is om af te wachten en dit geen invloed heeft op een toekomstige zwangerschap, kan het in sommige gevallen nodig zijn om later alsnog een curettage te ondergaan, bijvoorbeeld bij hevig bloedverlies, pijn of een incomplete miskraam. Een ander nadeel is dat zwangerschapsverschijnselen blijven bestaan zolang de miskraam nog niet volledig is afgerond.
Curettage
Curettage is een procedure waarbij de gynaecoloog de zwangerschap verwijdert via de vagina, met behulp van een dun slangetje (zuigcurettage) of een klein instrument, een curette, dat als een schrapertje werkt. De ingreep duurt ongeveer 15 minuten en wordt uitgevoerd onder verdoving. Soms kan een miskraam ook worden opgewekt met medicatie in de vorm van tabletten.
Voordelen van curettage
Een voordeel van curettage is dat het meer zekerheid biedt dan afwachten. Voor sommige vrouwen is het een onaangenaam idee om een niet-levend vruchtje in hun lichaam te hebben, en curettage zorgt ervoor dat dit snel wordt beëindigd. Het is echter belangrijk om te weten dat snel ingrijpen niet noodzakelijk helpt bij de emotionele verwerking van het verlies.
Nadelen van curettage
Curettage is een medische ingreep die risico’s met zich meebrengt. Een zeldzame maar mogelijke complicatie is het syndroom van Asherman, waarbij verklevingen in de baarmoeder ontstaan die de vruchtbaarheid kunnen verminderen. Deze verklevingen kunnen later wel operatief worden verwijderd.
Een andere complicatie is dat de baarmoeder tijdens de ingreep kan worden geperforeerd door het slangetje of de curette. Hoewel dit meestal niet ernstig is, kan het soms nodig zijn om een nacht in het ziekenhuis te blijven en uit voorzorg antibiotica te slikken.
Daarnaast kan het voorkomen dat na de curettage nog wat zwangerschapsweefsel in de baarmoeder achterblijft. Als het lichaam dit niet zelf kan afvoeren, kan een tweede curettage nodig zijn.
De miskraam opwekken middels medicatie via de gynaecoloog
Mifepriston en Misoprostol bij een miskraam
Mifepriston en Misoprostol zijn geneesmiddelen die worden ingezet wanneer een zwangerschap niet goed verloopt, bijvoorbeeld omdat de baby in de baarmoeder is overleden. Deze medicijnen helpen om het proces van een miskraam op gang te brengen.
Misoprostol was oorspronkelijk bedoeld om maagzuur te verminderen, maar wordt nu vooral gebruikt om een miskraam te stimuleren. Het zorgt ervoor dat de baarmoeder samentrekt en de baarmoedermond zachter en wijder wordt, zodat het lichaam de zwangerschap kan afbreken.
Mifepriston versterkt de werking van Misoprostol, waardoor de kans groter is dat de miskraam volledig verloopt.
Verschil met curettage
Bij een curettage wordt de vrucht operatief via de vagina verwijderd. Vaak is een curettage niet meer nodig als iemand Mifepriston en Misoprostol gebruikt. Uit onderzoek blijkt dat er na een curettage meer risico is op verklevingen in de baarmoeder, en ook op vroeggeboorte bij een volgende zwangerschap.
Een behandeling met Mifepriston en Misoprostol is minder ingrijpend dan een curettage.
Bijwerkingen en risico’s
De mate waarin iemand last krijgt van bijwerkingen door Mifepriston en Misoprostol verschilt van persoon tot persoon. Bloedverlies treedt altijd op als het medicijn effectief is, omdat dit helpt om de vrucht uit de baarmoeder te verwijderen. Andere mogelijke bijwerkingen zijn:
- Misselijkheid
- Diarree
- Beven of trillen
- Een lichte stijging van de lichaamstemperatuur
- Buikpijn. Hiervoor kun je tot 4 keer per dag 2 tabletten paracetamol van 500 mg innemen.
Lichamelijk herstel na een miskraam
Na een miskraam kun je één tot twee weken last hebben van wat bloedverlies en bruine afscheiding. Het is verstandig om te wachten met geslachtsgemeenschap, zwemmen en baden totdat het bloedverlies volledig is gestopt, om het risico op infecties te verminderen. Douchen is wel toegestaan. Als je opnieuw zwanger wilt worden, is er geen noodzaak om te wachten tot je weer ongesteld bent.
Neem contact op met een verloskundige als je na de miskraam te maken krijgt met overmatig bloedverlies, dat wil zeggen langer en heviger dan een normale menstruatie. Bel ook bij koorts (38°C of hoger) of bij aanhoudende krampende buikpijn.
Kan een miskraam worden voorkomen?
Helaas kun je een miskraam niet voorkomen, en je hoeft je hier niet schuldig over te voelen. Je kunt echter wel de kans op een miskraam verkleinen door het vermijden van alcohol, drugs en roken. Er bestaat helaas geen therapie om een miskraam te voorkomen.
Als je twee of meer miskramen hebt gehad, is het mogelijk om onderzoek te laten doen naar de oorzaak. Het is echter belangrijk te weten dat in 85% van de gevallen geen duidelijke oorzaak wordt gevonden. Bij een geschiedenis van meerdere miskramen zal de verloskundige dit verder met je bespreken.
Sta erbij stil
Hoewel het lichamelijk herstel na een miskraam meestal snel verloopt, betekent dit niet dat de emoties ook direct verdwijnen. Een miskraam kan een diepgaande en teleurstellende ervaring zijn, omdat het abrupt een einde maakt aan toekomstplannen en verwachtingen. Het is heel normaal om je verdrietig, teleurgesteld of zelfs boos te voelen. Gevoelens van onbegrip en leegte kunnen ook optreden.
Het is belangrijk om de tijd te nemen om deze ervaring te verwerken. Praten met je partner, vrienden of familie kan hierbij helpen. Je zult wellicht ontdekken dat meer vrouwen in je omgeving een miskraam hebben meegemaakt, ook al wordt er niet altijd openlijk over gesproken. Bedenk dat iedereen op zijn eigen manier omgaat met teleurstelling en verdriet. Zoek de manier van verwerking die het beste bij jou past.
Als je behoefte hebt om iets te delen, vragen hebt of zorgen wilt bespreken, aarzel dan niet om contact op te nemen met een van ons of je behandelend arts.